Παρουσίαση/Προβολή
Κλιματική Αλλαγή & Βιωσιμότητα (ΠΜΣ Βιομηχανικής Διοίκησης & Τεχνολογίας)
(BDT156) - Καθ. Χριστίνα Γ. Σιοντόρου
Περιγραφή Μαθήματος
Σκοπός του μαθήματος είναι να προσφέρει στους/στις φοιτητές/τριες μια ολοκληρωμένη και κριτική κατανόηση της κλιματικής αλλαγής, ως πολυπαραγοντικού φαινομένου με επιστημονικές, κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές διαστάσεις, καθώς και ως σύνθετου και πολυεπίπεδου επιχειρηματικού ρίσκου, με κρίσιμη ρυθμιστική επίδραση στην περιβαλλοντική, οικονομική και κοινωνική βιωσιμότητα. Οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης αφορούν κυρίως:
- στις υποδομές: υψηλή ευαλωτότητα στις κλιματικές πιέσεις
- στην εφοδιαστική αλυσίδα: διαταραχές στην προμήθεια πρώτων υλών και καθυστερήσεις στη διανομή
- στην κοινωνική συνοχή: ανισότητες στις συνέπειες και τα μέτρα διαχείρισης της κλιματικής κρίσης
- στους εμπλεκόμενους φορείς: αύξηση κόστους παραγωγής, απώλεια οικονομικής αξίας, αλλαγές στο ρυθμιστικό περιβάλλον
Το μάθημα στοχεύει στην ανάπτυξη των ικανοτήτων στρατηγικού σχεδιασμού και λήψης αποφάσεων για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και τη μετάβαση σε ένα βιώσιμο μέλλον. Παρουσιάζει τη θεωρητική προσέγγιση των εννοιών του μετριασμού και της προσαρμογής, ενώ εστιάζει στην πρακτική εφαρμογή τους μέσω μελετών περίπτωσης, εργαλείων πολιτικής και ευρωπαϊκών στρατηγικών. Η διάρθρωση του μαθήματος περιλαμβάνει: (α) την παρουσίαση της κλιματικής αλλαγής ως επιχειρηματικό πρόβλημα (Εβδομάδες 1-2), (β) την ανάλυση της σχέση της με τη βιωσιμότητα (Εβδομάδες 3-4), (γ) τα εργαλεία σχεδιασμού στρατηγικών κλιματικής δράσης (Εβδομάδες 5-6), (δ) την ανάλυση της έννοιας της ανθεκτικότητας (Εβδομάδα 7), (ε) παρουσίαση μελετών περίπτωσης αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης (Εβδομάδες 8-9) και (στ) την ανάλυση των κοινωνικοπολιτικών αντιλήψεων και δράσεων (Εβδομάδα 10).
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες θα έχουν αποκτήσει:
- Σε βάθος γνώση των αιτίων, επιπτώσεων και εξελίξεων της κλιματικής αλλαγής και της μετατροπής της σε κλιματική κρίση.
- Κατανόηση των επιστημονικών δεδομένων, μοντέλων πρόβλεψης και σεναρίων που συνδέονται με την εξέλιξη του κλίματος.
- Γνώση των διεθνών και ευρωπαϊκών στρατηγικών (όπως το EU Green Deal, τα SDGs και το Sendai Framework).
- Κατανόηση της έννοιας της ανθεκτικότητας (resilience) και των διαστάσεών της (οικολογική, κοινωνική, οικονομική).
- Γνώση πολιτικών και εργαλείων για την προσαρμογή και τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, σε διαφορετικά επίπεδα διακυβέρνησης.
- Κατανόηση κοινωνικών παραγόντων, όπως η αδράνεια, οι αντιλήψεις και η συμμετοχή των πολιτών.
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες θα είναι ικανοί/ες να:
- Διαχειρίζονται την αλληλεπίδραση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής σε όλες τις εκφάνσεις της επιχειρηματικότητας.
- Αναλύουν πολύπλοκες πληροφορίες και να τις ενσωματώνουν σε στρατηγικές σχεδιασμού πολιτικής για το κλίμα.
- Αξιολογούν την καταλληλότητα εργαλείων, μεθοδολογιών και προσεγγίσεων για την ανάπτυξη στρατηγικών με εφαρμογή σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό ή διεθνές επίπεδο.
- Ανιχνεύουν και να διαχειρίζονται αλληλεξαρτήσεις μεταξύ κλιματικών, κοινωνικών και οικονομικών παραμέτρων.
- Σχεδιάζουν και να αξιολογούν προγράμματα και παρεμβάσεις προσαρμογής/μετριασμού.
- Συνδέουν επιστημονικά ευρήματα με τη διαμόρφωση πολιτικής.
- Σχεδιάζουν και να αναπτύσσουν στρατηγικές για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας συγκεκριμένων περιοχών ή πληθυσμών-στόχων.
- Ενσωματώνουν την αβεβαιότητα των κλιματικών μοντέλων στη λήψη απόφασης για το μέλλον.
Ημερομηνία δημιουργίας
Παρασκευή 22 Νοεμβρίου 2013
-
Διδάσκοντες
Καθ. Χ. Γ. Σιοντόρου
Περιεχόμενο μαθήματος
Το μάθημα καλύπτει τις ακόλουθες ενότητες:
Εβδ.
Ενότητα
Υπο-ενότητα
Περιεχόμενο
1
Κλιματική Αλλαγή: Δεδομένα, Σενάρια, Πολιτικές & Στρατηγικές
Εισαγωγή: το επιστημονικό, κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο
1. Η στροφή της κλιματικής αλλαγής σε κλιματική κρίση
2. Κλιματική μεταβλητότητα και κλιματική αλλαγή
3. Η εξέλιξη του επιστημονικού και του πολιτικού πεδίου
2
Δεδομένα, σενάρια, πολιτικές & στρατηγικές
1. Τα δεδομένα της κλιματικής αλλαγής
2. Τα συστήματα που επηρεάζονται από την κλιματική αλλαγή
3. Τα οικονομικά της κλιματικής αλλαγής
4. Η στρατηγική αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης
3
Κλιματική αλλαγή & Βιωσιμότητα
Στρατηγικές προσαρμογής και η οικοδόμηση ενός μέλλοντος ανθεκτικού στην κλιματική αλλαγή
1. Η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης στη Μεσόγειο
2. Τα σενάρια εξέλιξης του κλίματος
3. Η περίπτωση της Μεσογείου
4. Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή: το πλαίσιο της στρατηγικής
4
5. Πληθυσμός – στόχος
6. Μοντέλα μετεγκατάστασης
7. Δράσεις της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στη Μεσόγειο
8. Υιοθέτηση ολοκληρωμένης προσέγγισης
9. Προβλήματα εφαρμοσιμότητας
5
Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Στρατηγικών για την Κλιματική Δράση
Πολυεπίπεδη διακυβέρνηση & συντονισμός φορέων
1. Από τη θεωρία στην πράξη: Μετατροπή επιστημονικών δεδομένων σε εφαρμόσιμες πολιτικές.
2. Επίπεδα πολιτικής: από το τοπικό στο διεθνές επίπεδο
3. Εργαλεία για τον σχεδιασμό δράσεων: Χάρτες πορείας και σενάρια μετάβασης
4. Roadmap κλιματικής ανθεκτικότητας
6
Στρατηγικός σχεδιασμός κλιματικής πολιτικής
1. Ο κύκλος πολιτικής για την κλιματική αλλαγή (διαμόρφωση, υλοποίηση, αξιολόγηση)
2. Θέσπιση στόχων και δεικτών επιτυχίας
3. Μεθοδολογία σχεδιασμού προγραμμάτων
4. Συμμετοχικός σχεδιασμός: εμπλοκή φορέων και κοινωνίας
5. Συνέργειες μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στη χάραξη πολιτικής
7
Η έννοια & οι διαστάσεις της ανθεκτικότητας
Ανθεκτικότητα & βιωσιμότητα
1. Σχέσεις, συσχετίσεις & μετάβαση
2. Οικολογική, κοινωνική & οικονομική διάσταση της ανθεκτικότητας
3. Διεθνείς στρατηγικές (UN SDGs, Sendai Framework for Disaster Risk Reduction, EU Green Deal)
4. Μετάβαση στη μετασχηματιστική ανθεκτικότητα
8
Μέτρα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή
Μελέτες περίπτωσης
1. EU διαθέσιμα εργαλεία
2. Εκτιμήσεις ευαισθησίας
3. EU προγράμματα σε εξέλιξη
4. Προσπάθειες του ιδιωτικού τομέα
5. Έξυπνες λύσεις για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας
6. Η κατάσταση στην Ελλάδα
9
Μέτρα μετριασμού της κλιματικής αλλαγής
Μελέτες περίπτωσης
1. Στρατηγικές μετριασμού
2. Βιώσιμη παραγωγή, ανάπτυξη και διαχείριση
3. Βιωσιμότητα πόλεων
10
Αντιλήψεις, αδράνεια, πεποιθήσεις
Κοινωνία & πολιτική
1. Η ανάγκη για άμεση δράση
2. Οι επιπτώσεις της αδράνειας
3. Μέθοδοι ευαισθητοποίησης
Θα χρησιμοποιηθεί συνδυασμός διδακτικών και μαθησιακών μεθόδων με στόχο την ενεργή συμμετοχή των φοιτητών και την πρακτική εφαρμογή των υπό εξέταση θεματικών ενοτήτων: διαλέξεις με τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων, ανάλυση και συζήτηση επιστημονικών κειμένων, βιωματικές (ομαδικές) ασκήσεις και ομιλίες επισκεπτών εγνωσμένου κύρους. Επίσης, οι φοιτητές/τριες θα εκπονήσουν ομαδική εργασία.
Επιπλέον, στο eclass αναρτώνται σε ηλεκτρονική μορφή άρθρα, οπτικοακουστικό υλικό διαλέξεων, διαδικτυακές διευθύνσεις, χρήσιμες πληροφορίες, μελέτες περίπτωσης και ασκήσεις για την εξάσκηση των φοιτητών/τριών.
Μέθοδοι διδασκαλίας
Η διδασκαλία του μαθήματος είναι διαδραστική. Χρησιμοποιείται συνδυασμός διδακτικών και μαθησιακών μεθόδων με στόχο την ενεργή συμμετοχή των φοιτητών/τριών και την πρακτική εφαρμογή των υπό εξέταση θεματικών ενοτήτων: διαλέξεις με τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων, ανάλυση και συζήτηση μελετών περίπτωσης, βιωματικές (ομαδικές) ασκήσεις, καθώς και προβολή σχετικών video.
Η συμμετοχή των φοιτητών/τριών κατά τη διάρκεια των διαλέξεων κρίνεται αναγκαία προκειμένου να αυξάνεται το επίπεδο κατανόησης των θεμάτων που συζητούνται.
Οι φοιτητές/τριες ενθαρρύνονται να μελετούν περαιτέρω και σε βάθος τη θεματολογία του μαθήματος βάσει του συμπληρωματικού υλικού που θα αναρτάται στο eclass και άρθρων της διεθνούς βιβλιογραφίας.
Μέθοδοι αξιολόγησης
Η τελική βαθμολογία των φοιτητών/τριών βασίζεται στις αρχές της διαμορφωτικής αξιολόγησης (assessment for learning).
Ο τελικός βαθμός του μαθήματος διαμορφώνεται ως εξής:
- Κατά 20% από τη συμμετοχή των φοιτητών/τριών στις δραστηριότητες του μαθήματος.
- Κατά 40% από την εκπόνηση γραπτής ομαδικής εργασίας, η οποία υποστηρίζεται προφορικά στην ημ/νία της εξέτασης του μαθήματος.
- Κατά 40% από τις γραπτές εξετάσεις, δίωρης διάρκειας με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής και σύντομης απάντησης
Η βαθμολογία της εργασίας προκύπτει κατά 50% από το γραπτό κείμενο και κατά 50% από την παρουσίαση. Η θεματολογία των εργασιών αφορά στις επιπτώσεις και τη διαχείριση της κλιματικής αλλαγής σε διάφορους βιομηχανικούς κλάδους, στην προσαρμογή πόλεων, στην εταιρική κοινωνική ευθύνη, στην περιβαλλοντική ηθική, κλπ.
Οι ομάδες αποτελούνται από 2-3 φοιτητές/τριες. Κάθε εργασία απαιτεί διερεύνηση και μελέτη σύγχρονης βιβλιογραφίας, συγγραφή κειμένου 3500-4000 λέξεων (συνολικά) και παρουσίαση διάρκειας 15 λεπτών.
Σε περίπτωση αποτυχίας, οι φοιτητές/τριες συμμετέχουν στην επαναληπτική εξεταστική περίοδο του Σεπτεμβρίου, όπου η βαθμολογία του μαθήματος διαμόρφωνεται κατά 50% από την εκπόνηση ατομικής εργασίας και κατά 50% από τις γραπτές εξετάσεις. Η βαθμολογία της εργασίας προκύπτει κατά 50% από το γραπτό κείμενο και κατά 50% από την παρουσίαση αυτής στην ημ/νία της εξέτασης του μαθήματος.