Παρουσίαση/Προβολή

(DES300) -  ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΣ

Περιγραφή Μαθήματος

Οι απειλές για τη Διεθνή Ασφάλεια επαναπροσδιορίζονται. Οι φυσικές καταστροφές αυξάνονται, το ίδιο και οι επιπτώσεις τους σε περιβαλλοντικό και κοινωνικοοικονομικό επίπεδο. Η έλλειψη νερού, η αύξηση των τιμών των τροφίμων και η μείωση του ενεργειακού εφοδιασμού, μεταξύ άλλων, είναι κάποιες από τις αφορμές για τα ζητήματα ασφάλειας που προκύπτουν σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο.

Η επιδείνωση της περιβαλλοντικής υποβάθμισης και των κοινωνικών συγκρούσεων φέρνουν στο προσκήνιο της εθνικής και διεθνούς ατζέντας την περιβαλλοντική ασφάλεια η οποία στοχεύει στην αειφορία και την υποστήριξη των κοινωνικών ομάδων μέσω:

α) της πρόληψης ή αποκατάστασης των περιβαλλοντικών ζημιών

β) της πρόληψης ή αποκατάστασης των συγκρούσεων που προκαλούνται από περιβαλλοντικά ζητήματα,

αλλά και γ) της προστασίας του περιβάλλοντος λόγω της εγγενούς ηθικής του αξίας.

Μαζί με την περιβαλλοντική αλλαγή, αναδιαμορφώνονται και τα τρωτά σημεία των πληθυσμών εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης, αλλά και του χάσματος που δημιουργείται ανάμεσα σε εκείνους που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της περιβαλλοντικής υποβάθμισης και της κλιματικής αλλαγής και εκείνους που δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και διεθνείς οργανισμοί ασφάλειας, επισημαίνουν τις πιθανές πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις των περιβαλλοντικών αλλαγών. Το ΝΑΤΟ σημειώνει συγκεκριμένα ότι «Οι βασικοί περιβαλλοντικοί περιορισμοί και οι πόροι, συμπεριλαμβανομένων των κινδύνων για την υγεία, της κλιματικής αλλαγής, της λειψυδρίας και των αυξανόμενων ενεργειακών αναγκών θα διαμορφώσουν περαιτέρω το μελλοντικό περιβάλλον ασφάλειας σε τομείς που αφορούν το ΝΑΤΟ και έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν σημαντικά τον σχεδιασμό και τις επιχειρήσεις του» (ΝΑΤΟ 2010).

Ο Ο.Η.Ε. εντοπίζει πέντε τρόπους με τους οποίους η κλιματική αλλαγή μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ασφάλεια. Αυτοί είναι οι εξής:

1. Επιπτώσεις στην επιβίωση των ευάλωτων πληθυσμών
2. Επιπτώσεις στην οικονομική ανάπτυξη
3. Μετανάστευση του πληθυσμού ή / και συγκρούσεις για τους περιορισμένους πόρους (φυσικούς ή μη)
4. Εκτοπισμός ολόκληρων κοινοτήτων λόγω αύξησης της στάθμης της θάλασσας και επακόλουθη ανιθαγένεια
5. Πρόσβαση σε διεθνώς κοινόχρηστους πόρους

Συμπερασματικά, οι συγκρούσεις για τους φυσικούς πόρους και το περιβάλλον αποτελούν βασικές προκλήσεις του 21ου αιώνα. Κάνοντας κανείς μία συνολική επισκόπηση του τομέα της περιβαλλοντικής ασφάλειας παρατηρεί ότι το περιβάλλον αποτελεί σημαντικό διακρατικό ζήτημα και η προστασία του αποτελεί σημαντική διάσταση της ειρήνης, της εθνικής ασφάλειας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σύμφωνα με τον Ο.Η.Ε. τα επόμενα 100 χρόνια, το ένα τρίτο της σημερινής επιφάνειας της γης θα αλλάξει. Σε περιοχές, όπως για παράδειγμα στον Αρκτικό κύκλο, οι συγκρούσεις για τους φυσικούς πόρους και το περιβάλλον έχουν κεντρική σημασία για την εθνική ασφάλεια αναφορικά με την επικράτηση στις νέες περιοχές. Επιπλέον, οι συγκρούσεις για μεγαλύτερο έλεγχο καλλιεργήσιμων εκτάσεων, φυτειών, ορυχείων και υδάτων σε περιοχές της Αφρικής, της Νότιας Αμερικής και της Μέσης Ανατολής φαίνεται πως εντείνονται. Επίσης, οι πληθυσμοί καλούνται να αντιμετωπίσουν όλο και πιο σκληρές επιλογές αναφορικά με την επισιτιστική τους ασφάλεια, τις καταναλωτικές τους συνήθειες και τις δυνατότητες αποκατάστασης και βιωσιμότητας του περιβάλλοντος στο οποίο ζουν.

Τα ζητήματα που εξετάζονται -μεταξύ πολλών άλλων- μέσα από την ύλη του συγκεκριμένου μαθήματος, περιλαμβάνουν:

Θεωρητική Προσέγγιση

1. Εισαγωγικό Μάθημα: Περιβαλλοντική Ασφάλεια ως Ζήτημα Διεθνών Σχέσεων
2. Οι θέσεις των Μεγάλων Δυνάμεων και των Διεθνών Οργανισμών αναφορικά με το Ζήτημα του Περιβάλλοντος

Περιφερειακά Ζητήματα Ασφαλείας

1. Διαχείριση Υδάτων: Ένταση μεταξύ Αιγύπτου και Αιθιοπίας
2. Διαχείριση Υδάτων: Μέση Ανατολή -Τίγρης και Ευφράτης
3. Η Σωτηρία της Λίμνης Τσαντ ως μέσον ειρήνευσης στην περιοχή
4. Άνοδος θερμοκρασίας και Αρκτικός Κύκλος: Ζητήματα Ασφαλείας μεταξύ κρατών, Ζητήματα Ιθαγενών και Περιβαλλοντικές Απειλές
5. Στάθμη Υδάτων και Νησιωτικά Κράτη. Κίνδυνος Αφανισμού Εθνών – Ανιθαγένεια

Περιβαλλοντικά Ζητήματα αναφορικά με το Άτομο

1. Σιγή των όπλων στην Αφρική. Αειφορία και Απομάκρυνση Παιδιών από Ένοπλες Οργανώσεις.
2. Αποδασοποίηση. Αγώνες Φυλών για τη διάσωση του Αμαζονίου.
3. Οι Γυναίκες του Σαχέλ ως Ευάλωτη Ομάδα της Κλιματικής Αλλαγής
4. Επισιτιστική Ανασφάλεια ως Αιτία Συγκρούσεων
5. Αστικοποίηση Πληθυσμού και Βία
6. Περιβαλλοντικοί Περιορισμοί και Κίνδυνοι για την Υγεία - Covid 19

Ημερομηνία δημιουργίας

Κυριακή 28 Φεβρουαρίου 2021